Joris trekt zich terug. Wat nu..?

Het gaat niet goed met Joris (16)! Sinds hij het gevoel heeft flink gefaald te hebben door een verkeerde studiekeus, ontwikkelt hij allerlei angsten en trekt hij zich terug. Contacten met anderen worden vermeden en zijn isolement wordt steeds groter. Joris heeft betrokken ouders en vooral zijn moeder probeert met hem in gesprek te gaan en hem er doorheen te slepen, maar praten is erg moeilijk voor hem en Joris gaat moeder meer en meer claimen. Ondanks alle inspanningen, zien ouders hem steeds verder wegzakken. Ze zitten met de handen in het haar en Joris gaat externe gesprekken voeren. Als blijkt dat dit niks dan weerstand oplevert, wordt de situatie alleen maar moeilijker. Ouders vragen zich vertwijfeld af: ‘Wat nu…?’

Een terechte vraag van deze ouders. En ook een compliment aan de ouders van Joris: ze zíen hun zoon in zijn worsteling, ze zíjn er voor hem en proberen hem alles te geven wat hij nodig heeft! Maar…helaas is alle moeite zonder het gewenste resultaat. Begrijpelijk dat de hoop gevestigd is op een traject in de hulpverlening. Des te meer valt het tegen als blijkt dat dit óok geen enkel effect heeft. Moeder voelt zich steeds meer gevangen in de claim van Joris en vader kan zijn zoon steeds minder bereiken.

Wat is hier de hand en hoe kan het met Joris weer beter gaan?

Laten we even kijken naar Joris, want wat is dat eigenlijk voor jongen? Joris heeft een vrij rustige ontwikkeling doorgemaakt tot nu toe. Als het goed ging en er waren niet teveel wolkjes aan de lucht, dan ging het met Joris ook goed. Hij had altijd al wel wat aanleg voor het kijken door ‘de sombere bril’, maar kon zich er altijd redelijk doorheen slaan. Hoe hij dat deed? Gewoon doorgaan! Niet te veel zeuren, maar gáán! In elk geval moest er niemand aan z’n hoofd zeuren op dat moment. Zo heeft ‘ie het gered…tot nu! Nu, juíst op het moment dat mensen van hem steeds meer een volwassen houding gaan verwachten, lukt het hem niet de tegenslag van de verkeerde studiekeus te boven te komen. Hij voelt zich een loser: Híj kan geen goede keuzes maken! Híj is nog een kind! Anderen om hem heen kunnen dit wel. Zíj doen dit gewoon! Wat vinden die andere jongens en meiden wel van hem! Natuurlijk…ook een loser, een mislukkeling, een mietje! Op deze manier gaan de gedachten van Joris tekeer en alle pogingen van zijn ouders ten spijt, lukt het hen niet hem hier uit te praten. Want…dát is juist waar Joris niet mee te bereiken is en wat hem zelfs tegenstaat! Dat heeft hij nog nooit prettig gevonden: gewoon dóórgaan en niet zoveel geleuter!

En dan komen we vanzelf weer terecht bij de vertwijfelde uitroep van de ouders van Joris: ‘Wat nu?’ We kunnen de vraag ook wat anders stellen: ‘Wat níet?’ Dat antwoord kan Joris ons wel geven, namelijk: geen geleuter! Juist….Joris is geen prater en laten we dat niet onder stoelen of banken stoppen, maar zoeken naar iets wat wél past bij dit gegeven! Want dit gegeven is niks vreemds. Joris is gewoon een echte jongen, bij wie het biologisch bepaalt is dat het ‘verbale deel van het brein’ wat minder ontwikkelt is dan bij meiden! Logisch dus dat hij niet houdt van dat gepraat! Is er hoop voor jongens als Joris en ook voor zijn ouders? Gelukkig wel! Als het lukt iets in te zetten wat wél aansluit, is er perspectief. Een vorm van therapie waarbij Joris aangesproken wordt op die dingen waar hij wél wat mee kan! Dit is Adventure Therapie! Niet ‘leren door praten’, maar ‘leren door doen’ en dat sluit aan bij hoe Joris het altijd geprobeerd heeft! Maar…hij moet natuurlijk wel nieuwe dingen gaan leren, want wat hij tot nu toe gedaan heeft, is niet voldoende.

In de Adventure therapie wordt Joris aan het werk gezet. En…niet alleen Joris. Oók zijn vader en moeder worden bij de therapie betrokken. Want…wat kan moeder doen om het claimend gedrag te handelen? En…wat kan vader vanuit zijn rol doen om Joris ándere manieren aan te leren dan die hij tot nu toe (zonder succes in dit geval) heeft ingezet? In de therapie wordt door praktische ervaringen diep vanbinnen ervaren (gevoeld) wat er gebeurt en wat het effect is van het gedrag tot nu toe. Samen met vader wordt gezocht naar mogelijkheden om de cognitieve structuren aan te passen en nieuwe, ándere acties in te zetten om met lastige dingen om te gaan. Hierdoor leert Joris (en zijn ouders) zichzelf begrijpen en wordt zijn repertoire van gedragsmogelijkheden vergroot, waardoor er sinds lange tijd weer perspectief komt! En…deze effectiviteit wordt vergroot, omdat ook vader in zijn kracht wordt gezet en moeder ziet wat Joris écht helpt!

Wilco Klaassen en Karel Post,